“Bữa ăn hiện đại từ Nhật: Cơ hội cho doanh nghiệp Việt trong ngành thực phẩm tiện lợi”
Trong những năm 1960–1970, khi nền kinh tế Nhật Bản tăng trưởng mạnh mẽ, người tiêu dùng bắt đầu thay đổi thói quen ăn uống từ việc tự nấu ăn hàng ngày sang sử dụng thực phẩm chế biến sẵn và ăn ngoài. Đây không chỉ là hệ quả tất yếu của đô thị hóa và công nghiệp hóa mà còn là kết quả của việc phụ nữ tham gia ngày càng nhiều vào lực lượng lao động, khiến nhu cầu về các bữa ăn nhanh, tiện lợi và đảm bảo dinh dưỡng tăng cao.
Sự phát triển của các siêu thị, cửa hàng tiện lợi và hệ thống giao hàng tại Nhật Bản trong giai đoạn này đã đóng vai trò quan trọng trong việc phổ cập thực phẩm chế biến sẵn. Các sản phẩm như mỳ ăn liền, cà ri đóng gói, cơm hộp tiện lợi (bento), snack dinh dưỡng hay trà xanh đóng lon trở thành những mặt hàng thiết yếu trong giỏ hàng tiêu dùng hằng ngày. Những thương hiệu có độ tin cậy cao, đóng gói thẩm mỹ và đảm bảo hương vị truyền thống Nhật Bản nhưng vẫn phù hợp với khẩu vị hiện đại đã nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường nội địa và dần mở rộng ra nước ngoài. Đặc biệt, các sản phẩm này thường có mức giá phù hợp với thu nhập trung bình và có thể sử dụng linh hoạt trong nhiều tình huống: bữa ăn trưa văn phòng, ăn nhẹ buổi tối, hoặc mang theo khi đi du lịch.
Không chỉ vậy, nhà sản xuất Nhật Bản đã sớm đầu tư vào công nghệ bảo quản hiện đại như hút chân không, đông lạnh nhanh, đóng hộp áp suất – giúp kéo dài thời hạn sử dụng mà vẫn giữ được hương vị tự nhiên và giá trị dinh dưỡng. Đây chính là lợi thế quan trọng giúp thực phẩm Nhật dễ dàng xuất khẩu và thích nghi với thị trường nước ngoài.
Thực tế tại Việt Nam: Càng bận rộn càng cần “tiện lợi”
Tại Việt Nam, đặc biệt ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM hay Đà Nẵng, xu hướng chuyển đổi thói quen ăn uống cũng đang diễn ra mạnh mẽ. Người trẻ, nhân viên văn phòng, và các gia đình hiện đại ngày càng giảm thời gian nấu ăn tại nhà và thay vào đó là tìm đến các giải pháp bữa ăn nhanh nhưng vẫn đảm bảo chất lượng. Đặc biệt, tầng lớp trung lưu mới nổi có xu hướng ưa chuộng sản phẩm nhập khẩu từ Nhật vì uy tín về chất lượng và hình ảnh “ăn sạch – sống khỏe”.
Ngoài ra, thói quen tiêu dùng qua thương mại điện tử đang phát triển mạnh, giúp người tiêu dùng tiếp cận dễ dàng hơn với các sản phẩm thực phẩm chế biến sẵn. Các nền tảng như Shopee, Tiki, Lazada hay TikTok Shop đều đang có xu hướng mở rộng danh mục hàng tiêu dùng nhanh nhập khẩu. Sản phẩm Nhật, vốn nổi bật về bao bì và câu chuyện thương hiệu, đặc biệt phù hợp với cách tiếp cận khách hàng thông qua nội dung trực quan, video trải nghiệm và review thực tế.
Các yếu tố như dễ bảo quản, dễ sử dụng, tiết kiệm thời gian, có thông tin rõ ràng bằng tiếng Việt, cũng như thiết kế bao bì đẹp là những điểm cộng lớn đối với người tiêu dùng Việt. Ngoài ra, sự phát triển của dịch vụ giao hàng nhanh, thanh toán điện tử và chính sách hậu mãi linh hoạt cũng tạo điều kiện lý tưởng để các mặt hàng thực phẩm tiện lợi Nhật Bản tiếp cận sâu rộng hơn với khách hàng Việt – cả trong kênh bán lẻ lẫn bán buôn.
Gợi ý sản phẩm Nhật Bản phù hợp để nhập khẩu
Đối với các nhà nhập khẩu Việt Nam, việc chọn đúng danh mục sản phẩm có tiềm năng cao là yếu tố sống còn. Một số sản phẩm nên được ưu tiên bao gồm:
- Mỳ ăn liền cao cấp với vị lạ như tảo biển, miso, tonkotsu
- Cà ri đóng gói dạng túi tiện lợi, có thể dùng kèm cơm hoặc mì
- Bánh gạo senbei hoặc snack từ đậu nành, phù hợp ăn nhẹ và dễ đóng gói
- Trà xanh đóng lon, matcha uống liền – phù hợp thị hiếu sống xanh, ăn uống lành mạnh
- Sữa hạt (sữa đậu nành, yến mạch, hạt điều) – tốt cho người ăn chay, người cao tuổi và người tập thể thao
- Bento đóng gói hút chân không – có thể triển khai thử nghiệm tại các cửa hàng tiện lợi hoặc trong mô hình “lunch box delivery” tại đô thị
Ngoài ra, các mặt hàng như cháo ăn liền, soup rong biển, bánh ngọt kiểu Nhật đóng gói nhỏ, hoặc combo snack văn phòng theo chủ đề (theo mùa, theo vùng miền Nhật) cũng có thể mang lại biên lợi nhuận cao nếu được xây dựng câu chuyện sản phẩm hấp dẫn.
Các sản phẩm này nên được giới thiệu cùng hình ảnh rõ nét, video hướng dẫn sử dụng, lời khuyên từ chuyên gia dinh dưỡng hoặc KOL ngành ẩm thực Nhật. Những hoạt động như livestream, trải nghiệm thử miễn phí tại siêu thị hoặc thiết kế website riêng cho dòng sản phẩm nhập khẩu Nhật sẽ giúp nâng cao độ tin cậy và khả năng bán hàng.
Cơ hội cho doanh nghiệp nhập khẩu Việt Nam
Từ góc độ kinh doanh, thực phẩm tiện lợi Nhật Bản có nhiều lợi thế: dễ vận chuyển, bảo quản tốt, nhãn mác đầy đủ, giá trị thương hiệu cao và biên lợi nhuận ổn định. Hơn nữa, phần lớn sản phẩm có hạn sử dụng dài và quy trình kiểm định chất lượng khắt khe từ phía Nhật giúp nhà nhập khẩu tiết kiệm thời gian công bố sản phẩm và dễ xây dựng lòng tin với người mua.
Không chỉ là sản phẩm tiêu dùng, thực phẩm Nhật còn là biểu tượng văn hóa – điều mà các thương hiệu có thể tận dụng để tạo điểm khác biệt. Khi người tiêu dùng không chỉ chọn “một món ăn” mà chọn cả “một phong cách sống” thì sản phẩm nào truyền tải được cảm giác an tâm, tinh tế và lành mạnh – như đặc trưng của hàng Nhật – sẽ có lợi thế vượt trội.
Điểm đặc biệt là sự đồng cảm về văn hóa và khẩu vị giữa người Nhật và người Việt khiến việc thử nghiệm sản phẩm trở nên ít rủi ro hơn so với các quốc gia khác. Người Việt vốn đã quen với hương vị umami, thanh nhẹ, và kiểu đóng gói tinh tế – điều này giúp các mặt hàng Nhật dễ được đón nhận.
Tóm lại, xu hướng tiêu dùng thực phẩm tại Việt Nam đang phản ánh con đường mà Nhật Bản đã đi qua cách đây hơn nửa thế kỷ. Đối với các nhà nhập khẩu, đây là thời điểm vàng để xây dựng danh mục sản phẩm thực phẩm tiện lợi Nhật Bản chất lượng cao, đón đầu thị trường, và phát triển thương hiệu vững chắc trong ngành thực phẩm nhập khẩu đang đầy tiềm năng này. Hãy khởi đầu với những sản phẩm đơn giản, dễ thử nghiệm, rồi mở rộng dần bằng chiến lược nội dung và kết nối sâu sắc với văn hóa tiêu dùng tại địa phương.